Wat is stress?
Wat is stress? Het is niet alleen maar een deadline halen of het druk hebben. Het is veel meer dan dat en het richt je lichaam veel meer schade aan dan je misschien wel denkt. Denk aan spanning, angst, geen nee kunnen zeggen, te veel willen voldoen aan de verwachtingen van anderen, geen grenzen aangeven, maar ook slechte voeding geeft stress in het lichaam. Slechte voeding laat het lichaam erg hard werken door moeilijk te verteren eiwitten te consumeren, denk aan zuivel en gluten, of om toxines af te voeren, denk aan suiker en kleurstoffen.
Stresshormonen
De bekendste stresshormonen zijn cortisol, adrenaline, noradredaline, cathecholamine en DHEA. Cortisol is één van de belangrijkste stresshormonen. Een teveel aan cortisol kan een wrak van je maken. Maar een tekort aan dit hormoon is ook geen aanrader. Cortisol wordt aangemaakt in de bijnieren. Je lijf maakt de hele dag door cortisol aan en volgt daarbij het dag- en nachtritme. In de ochtend is de cortisol waarde het hoogst. Gedurende de dag wordt er steeds minder cortisol geproduceerd en rond 10 uur s’avonds heeft je cortisolspiegel een dieptepunt bereikt. Je lichaam en geest zijn dan tot rust gekomen en maken zich op om te gaan slapen.
Acute stress
Cortisol kent echter ook pieken. Als er gevaar dreigt waarvoor je op de vlucht moet gaan of tegen moet vechten, zorgt cortisol ervoor, samen met een geactiveerd sympathisch zenuwstelsel, dat er direct extra suiker en zuurstof naar je hersenen gaat en dat er meer van de opwekkende neurotransmitter dopamine vrijkomt. Je krijgt dus een stoot energie en wordt scherp. En dat is handig als je een belangrijke presentatie moet geven en cruciaal als je opzij moet springen voor een naderende tram. Cortisol heeft dus ook een positieve kant en het is zeker niet de bedoeling om elke vorm van stress proberen te vermijden. Er ontstaat pas een probleem als je cortisolspiegel permanent hoog blijft. Er is dan geen sprake meer van acute stress, maar van chronische stress.
Chronische stress
Chronische stress kan door van alles en nog wat worden veroorzaakt. Denk aan een ongezond eetpatroon, een veeleisende baan, relatieproblemen, overmatig trainen, ruzie met een vriendin… Telkens als jij stress ervaart, maken je bijnieren cortisol aan. Door een overdosis cortisol voel je je opgejaagd en kun je niet meer goed slapen. En dat leidt vaak tot nog meer stress of zelfs bijnieruitputting. Een teveel aan cortisol in je bloed onderdrukt bovendien je immuunsysteem. Wetenschappers spreken ook wel van ‘het open-raameffect’: je afweer is dan zo laag dat infecties makkelijk ‘binnenwaaien’.
Manieren om stress te verminderen
Gelukkig hoeven we niet lijdzaam toe te zien hoe cortisol onze gezondheid ondermijnt. Er zijn namelijk manieren om korte metten te maken met onze uit de pan rijzende cortisolspiegels. Hier zijn een aantal manieren om stress te verminderen of er in ieder geval bewust van te worden. Bewust zijn is al een eerste stap naar erkenning.
Leefstijl
Kijk eens naar je huidige leefstijl, wat eet je, hoe slaap je, hoe beweeg je? Zet het eens op een rijtje en bedenk je wat er nodig is om je beter te laten voelen.
Accepteer wat je niet kunt veranderen
We kunnen accepteren wat we niet kunnen veranderen door te veranderen wat we wel kunnen. Maak keuzes die realistisch zijn, niet onbereikbaar.
Creëer omgevingen die stress verminderen
Kleuren van de muren, vloerbedekking en meubilair kunnen stress verminderen. Kleuren zoals zacht en verkoelend groen en blauw zijn positieve kleuren die stress verminderen en een gevoel van welzijn creëren.
Behoud je gevoel voor humor
Lachen om jezelf kan potentiële stress van binnenuit losmaken. Lachen geeft minder rimpels dan piekeren.
Kies je vrienden zorgvuldig
De keuze van je vrienden kan de sleutel zijn tot stressvermindering. Vrienden moeten diegenen zijn die ons helpen onze krachten te vergroten en innovatieve oplossingen te bedenken voor stressvolle situaties. Ze steunen ons en bevestigen dat we niet alleen zijn.
Zeg eens nee
Erken wat je sterke punten zijn en focus op het nemen van de tijd om een project te doen dat daarop is gebouwd. Te veel projecten aannemen leidt tot verlies van controle en creëert stress.
Stop en kijk naar jezelf
Neem de tijd om tekenen van stress te herkennen, zoals boosheid, slechte voeding, uitputting en slecht slapen. Als je je bewust wordt van deze tekenen, begin je te herkennen hoe je stress kunt laten werken. Je wordt proactief, en niet reactief op bepaalde situaties.
Gebruik stress als een leermeester
Als zich een crisis voordoet, stop dan en bedenk hoe je die kunt gebruiken om dingen beter te maken. Probeer creatieve oplossingen te bedenken. Als het niet rechts gaat, probeer dan eens links te gaan. Als het leven je citroenen geeft, maak dan limonade.
Word georganiseerd
Ongeorganiseerdheid creëert stress. Door de ‘on’ uit de onorganisatie te halen, krijg je een gevoel van controle omdat je weet wat er gaat gebeuren, wat op zijn beurt de stress vermindert.
Neem beslissingen
Besluiteloosheid verhoogt stress. Goede leiders nemen beslissingen en handelen ernaar. Heb je een slechte beslissing genomen? Herevalueer die dan.
Laat tijd voor het onverwachte
Zoek naar de natuurlijke ‘omgangs’ vaardigheden om met het onverwachte om te gaan. Voor ‘ergens mee omgaan’ is tijd nodig. Tijd is nodig om een crisis waar te nemen en onze interne en externe hulpbronnen te verzamelen.
